Gemotiveerde medewerkers hebben meer werkplezier en zetten graag een stapje extra. Net zoals gemotiveerde medewerkers voor een hogere productie zorgen, zorgen gedemotiveerde medewerkers voor minder productie. Mkbservicedesk vermeldt op de website dat ongemotiveerde medewerkers jaarlijks de Nederlandse schatkist zo’n 6 tot 15 miljard kost. Daarnaast kost het niet alleen de staat meer. Ongemotiveerde medewerkers kosten een werkgever ook meer, ze verzuimen gemiddeld genomen meer. Maar, wat is motivatie nu eigenlijk? En, wat wil je nu als werkgever precies stimuleren?
Drijfveer
Motivatie is dat wat een persoon drijft tot een bepaald gedrag. Het heeft invloed op:
- Hoeveel initiatief iemand neemt.
- Wat iemand doet.
- Met hoeveel intensiteit iemand iets doet.
- Hoeveel volharding iemand toont.
Zo’n drijfveer ontstaat vanuit diverse factoren zoals aangeboren eigenschappen, de omgeving en aangeleerde gewoontes. Verder hangt de motivatie samen met de verwachtingen die een medewerker heeft van zichzelf, hoe moeilijk iets is en wat de mogelijke resultaten van zijn.
Dit alles maakt dat menselijk gedrag lang niet altijd voorspelbaar is. Toch loont het gebruiken van kennis over motivatie zich wel degelijk, mits je het goed toepast.
Soorten
Er zijn verschillende soorten motivatie, waaronder twee hele bekende vormen:
- Intrinsieke motivatie
- Extrinsieke motivatie
Hieronder lees je met concrete voorbeelden welke motivatievormen er zijn.
Intrinsieke motivatie
Dit is de drijvende kracht die helemaal vanuit jezelf komt. Je voelt dat wat je doet, datgene is dat je blij maakt. Het zorgt voor de twinkelingen in je ogen. Je vindt het werk leuk of interessant. Dit is de motivatie die medewerkers productief maakt. Het zorgt voor trots en creativiteit.
Belang
Soms is iemand wel gedreven vanuit zichzelf, maar niet zozeer door het werk. Dan is iemand gemotiveerd vanuit een bepaald belang. Denk hierbij aan een medewerker die het werk nodig heeft om een studie te bekostigen. Deze vorm van motivatie noemt niet iedereen intrinsieke motivatie, maar het is wel nog een motivatie van binnenuit. Een andere mogelijkheid is dat iemand het werk niet bijzonder leuk vindt, maar het wel graag doet omdat het voor een hoger doel is. Het heeft voor hem betekenis.
Extrinsieke motivatie
Hierbij komt de stimulatie voor een bepaald gedrag vanuit externe prikkels, zoals een beloning. Een voorbeeld hiervan is geld. Geld kan werken als externe motivatie. Het is vaak nodig om van te leven en het is een blijk van waardering. Mede om die laatste reden is een ‘overleefsalaris’ niet zo’n goede motivatieprikkel. Een te laag salaris voelt immers niet als een waardering. Een te laag salaris werkt demotiverend.
Groepsgevoel
Een vorm van extrinsieke motivatie is vanuit het groepsgevoel werken. Denk hierbij aan de medewerkers op kantoor die van 9 tot 5 werkt, omdat dit de bedrijfscultuur is. Het is niet altijd een handige manier van beïnvloeden. Wie zegt immers dat dit de optimale werktijden voor de medewerker zijn? Sommige medewerker zijn na 6 uur werken op een dag niet meer zo productief.
De medewerker past dus het gedrag aan, maar het zal vermoedelijk niet voor meer productiviteit zorgen. Deze manier van motiveren noemt niet iedereen extrinsieke motivatie. De schrijvers Adler en Chen (2011) noemen dit identificatie. Dit is een manier van motiveren vanuit de behoefte om bij een groep te horen. Bij een groep horen levert namelijk veiligheid, zekerheid en een bepaalde identiteit op.
Aanzien
Het verkrijgen of verliezen van aanzien kan het gedrag van een medewerker beïnvloeden. Adler en Chen (2011) noemen dit introjectie. Hoe dan ook: het is een mechanisme dat vaak negatief uitpakt. Als bijvoorbeeld het maken van een fout afgestraft wordt, heb je meer kans dat mensen fouten gaan verdoezelen. Dit kan in de zorg ernstige consequenties hebben voor cliënten. Een positief voorbeeld? Een medewerker in het zonnetje zetten, als hij* een bijzondere prestatie neergezet heeft. Complimenten werken veelal wel positief.
*In de tekst staat voor de medewerker het persoonlijke voornaamwoord ‘hij’, maar daar mag je ook een ander persoonlijk voornaamwoord voor invullen.
Zoals je ziet zijn de termen voor soorten motivatie lang niet altijd zo eenduidig te scheiden: immers is aanzien een onderdeel van het thema ‘bij de groep horen’.
Interne verplichting
Een medewerker kan zich ‘intern verplicht voelen’ een bepaalde productiviteit te hebben. Soms omdat een medewerker waardering wil van de leidinggevende of omdat de medewerker zich anders schuldig voelt. Dit kan voorkomen uit onzekerheid of uit angst om een baan te verliezen als hij een flexibel contract heeft.
Kennis over motivatie inzetten
De motivatie van een medewerker hangt af van verschillende factoren. Een goede persoonlijke afstemming met de medewerker is dus belangrijk. Dit past men bij Everybodygroep ook slim toe bij het pakket ‘Andersom Denken’. Met dit pakket krijgen werkgevers voor een vast bedrag per maand voor hun medewerkers toegang tot de expertise van onder andere een vertrouwenspersoon, arbo-artsen en lifestylecoaches.
In veel gevallen is het belangrijk dat je de intrinsieke motivatie bij medewerkers stimuleert. Dit is het soort motivatie die bijdraagt aan een betere productie. Wel kan te weinig extrinsieke motivatie, zoals bijvoorbeeld een te laag salaris, demotiverend werken.
Bij het stimuleren van extrinsieke motivatie is het belangrijk om na te gaan wat je als werkgever nu echt wil: een medewerker die bepaald gedrag vertoont of een medewerker die bijdraagt aan een betere productie? Wat meestal wel positief werkt zijn complimenten. Complimenten zijn trouwens niet alleen een blijk van waardering, het kan soms een wat nog onzekere medewerker wat meer zelfverzekerd maken.